۰
۰
هَمِدان یکی از شهرهای غربی و کوهستانی ایران میباشد که در استان همدان و در دامنه رشته کوه الوند واقع شده‌است. همدان یکی از شهرهای تاریخی-فرهنگی و توریستی ایران به شمار می‌رود. این شهر در سیصد و شصت کیلومتری جنوب غربی تهران، در ارتفاع ۱۸۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد. شهر همدان مرکز شهرستان همدان و نیز مرکز استان همدان است.
محوطه بزرگ میدان مرکزی شهر همدان در زمان سلطنت رضاشاه پهلوی توسط مهندسان آلمانی طراحی شده و به نقشه شعاعی معروف است که ۶ بلوار اصلی بطور موازی به میدان اصلی شهر وصل شده و بزرگراه‌ها بصورت رینگهای اول و دوم، آنها را منقطع کرده که درجهان در نوع خود کم نظیر است و در ابتدای هر بلوار اصلی دو گنبد نقره‌ای رنگ جمعاً به تعداد ۱۲ گنبد به یادگار ۱۲ امام مذهب شیعه و با نام ایشان تعبیه شده‌است.
جایگاه تاریخی همدان:
همدان، اولین پایتخت نخستین شاهنشاهی در ایران در ۲۷۰۰ تا ۲۵۵۰ سال پیش بوده‌است. این شهر را نخستین شاه ماد بنیان نهاد و آن را در زبان ایرانیان دوران مادها هگمتانه به معنی «جای گرد آمدگان» نامیدند. همدان پایتخت تابستانی شاهان هخامنشی و اشکانی نیز بوده‌است. نام هگمتانه به مرور زمان در دوران ساسانیان به اَهمتان/ اَهمدان و سپس به همدان دگرگون شده‌است.
آثار مکشوفه از محوطه باستانی هگمتانه و نیز کتیبه‌های گنج نامه آثاری از آن زمان می‌باشند. آثار تاریخی، فرهنگی متعدد موجود در همدان، موجب شد تا در جلسه مورخ ۱۳۷۰/۲/۲ شورای عالی شهرسازی و معماری کشور، همدان به عنوان یکی از شش شهر تاریخی، فرهنگی کشور شناخته شود، همچنین در سال ۱۳۸۵ مجلس شورای اسلامی در مصوبه‌ای همدان را پایتخت تاریخ و تمدن ایران اعلام کرد.
آب و هوا:
آب و هوای همدان سرد است و در فصل زمستان زمین پوشیده از برف میشود.تابستان همدان معتدل و زمستان طولانی و سرد و برفی است
شخصیت‌های معروف :
از شاعران، ادیبان و عالمان مشهور استان همدان می‌توان به بزرگانی چون میرزاده عشقی، طاهر همدانی(باباطاهر)، مفتون همدانی و عین القظات اشاره کرد. از هنر مندان معاصر به پرویز پرستویی، هانیه توسلی و مصطفی رحماندوست می‌توان اشاره کرد.
آثار تاریخی، جاهای توریستی و مراکز فرهنگی هنری:
آثار تاریخی:
-آرامگاه بوعلی سینا دانشمند و طبیب نامی ایرانی
-آرامگاه باباطاهر
-گنبدو آرامگاه علویان
-آرامگاه استرومردخای
-برج قربان
-تپه باستانی هگمتانه
-کتیبه‌های گنجنامه
-مجسمه شیر سنگی
-بازار کهن همدان
-مسجدجامع همدان
-کلیسای پروتستان
-کلیسای رافاییل
-میدان امام خمینی (ره)
-قلعه دختر(قیزقلعه سی)
-تپه مصلی
-بقعه خضر
-آرامگاه عارف قزوینی
-سرای قلمدانی
-حمام تاریخی قلعه
مراکز گردشگری، چشم‌اندازهای طبیعی:
تپه عباس آباد، آبشار گنجنامه، پیست اسکی تاریک دره، باغهای مصفای دامنه الوند به ویژه درهای عباس آباد و سد اکباتان، پارک مردم و بوستان ارم از نقاط گردشگری و طبیعی همدان هستند.
مکان و آثار باستانی مذهبی:
امامزاده عبدالله، امامزاده یحیی، امامزاده حسین، امامزاده اسماعیل(امامزاده کوه)، امامزاده هادی ابن علی، امامزاده اسماعیل، امامزاده اهل بن علی.مقبره باستانی امامزاده اظهر، مقبره باستانی امامزاده هود.
موزه‌ها و مراکز فرهنگی هنری:
-موزه تاریخ طبیعی همدان
-موزه هگمتانه
-موزه آرامگاه بوعلی
سوغات همدان:
سفال و سرامیک، چرم و کالای چرمی، فرش، گلیم و جاجیم، انگشت پیچ، سیر تند، شیر شیره، قیسی، مویز، شیره انگور، کماج، حلوا زرده، گردو، مربای پوست پسته.دارتول، باسلق، شیرمال، معجون، مربای گل رز، نان قندی، کاک،
صنایع دستی:
صنایع دستی به ویژه از نظر صنایع چرمسازی , قالیبافی و گلیم بافی و به ویژه با توجه به وجود شهر لالجین به عنوان قطب سفال سازی و سرامیک کشور محسوب میشود.
از دیگر صنایع دستی که در همدان فعال است می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
منبت کاری روی چوب
معرق کاری روی چوب
مسگری و قلم زنی روی مس
طلا سازی، ملیله نقره، طلا کوبی و نقره کوبی
گویش و زبان:
گویش مردم شهر همدان، فارسی پهلوی با لهجه همدانی است. اما در این استان مردم با گویشهای ترکی، کردی و لری نیز وجود دارد. مردم شهر ملایر با لهجه لری-فارسی، شهر بهار به زبان ترکی و فارسی، رزن ترکی- فارسی و شهر اسدآباد به فارسی-کردی گویش می‌نمایند.
نویسنده : صادق مرتضایی